Opština Nova Varoš smeštena na obroncima planine Zlatar i pripada Zlatiborskom upravnom okrugu. Kroz teritoriju ove opštine prolazi magistralni put Beograd – Bar, a sva 33 naseljena mesta nalaze se na nadmorskoj visini od oko 1000 metara. Prema preliminarnim rezultatima popisa iz 2022. godine na teritoriji opštine Nova Varoš, koja zauzima 584 кm,² živi 13 649 stranovnika.
Prema zvaničnim podacima, Nova Varpš je nastala sredinom 16. veka kada je Skender-paša prolazeći dolinom planine Zlatar, opijen prirodnim lepotama i mirisom borove šume, naredio da se ovde podigne kasaba. Nedugo zatim na istom mestu niklo je naselje koje je nosilo ime Skender-pašina Palanka, a koje je nakon požara i obnove preimenovano u Jeni Kasaba. Zahvaljujući pogodnom geografskom položaju, Nova Varoš nalazila se na raskrsnici trgovačkih puteva koji su i uslovili da se sama varoš brzo razvija. Od 1776. godine administrativno je bila u sastavu novopazarskog sandžaka.
Tokom 19. veka grad pod Zlatarom od Turaka oslobodili su Karađorđevi ustanici, 1809. godine, koji su ga greškom i zapalili što je uslovilo i veliku migraciju srpskog stanovništa u centralni deo Srbije. Nakon teških okršaja u Prvom i Drugom srpskom ustanku, Novovarošani su se konano oslobodili iz turskog ropstva nakon Prvog balkanskog rata 1912. godine. I u narednim ratovima ovaj hrabar narod, među kojima je bio i vojvoda Petar Bojović davao je svoj doprinos u oslobađanju otadžbine. Vekovima unazad Nova Varoš stvarala je svoju istoriju, a burna prošlost iza sebe je ostavila brojne spomenike kulture rasute na celoj teritoriji ove zlatiborske opštine.
Svakako najveći prirodni i turistički potencijel opštine Nova Varoš je planina Zlatar i Specijalni rezervat prirode Uvac, koji teritorijalno pripada i opštini Sjenica.
Planina Zlatar smeštena na obodu Pešterske visoravni i između reka Lima, Mileševke, Bistrice i Uvca i nalazi se na samo 4 kilometra od centra naselje Nova Varoš. Planina, čiji se naviši vrh Golo brdo nalazi na 1627 metara nadmorske visine, ime je dobila po plemenitom metalu. Veliko prirodno bogatstvo u vidu velikih i mirisnih livada, jezera koja okružuju omorika i breza i zdrav planinski vazduh godinama unazad privlači sve veći broj ljubitelja prirode.
Pored bogatog biljnog pokrivača i pogleda s visova koji oduzimaju dah, Zlatar je poznat i po brojnim rekama i jezerima koji ga okružuju. Krase ga veštačka jezera – Zlatarsko, Uvačko, Radoinjsko koja, iako nastala intervencijom čoveka, po lepoti nimalo ne zaostaju za onim što priroda može da podari.
Nedaleko od Zlatara smešten je kanjon reke Uvac koji naseljava reliktna ptičja vrsta jedinstvena u ovom delu Evrope – beloglavi sup. Zbog interesantnog pejzaža, bistre vode bogate ribom, ali i prelepih meandara, kanjon Uvca podjednako privlači ribolovce, avanturiste i obožavaoce prirode i foto-turizma.
Na reci se nalaze i dve pećine bogate ukrasima – Ušačka i Ledena pećina – u koje se može ući čamcima. Tok reke Lim koji preseca sivi krečnjak planine, pruža idealne uslove za splavaranje i rekreaciju, dok se na njenoj pritoci Sopotnici nalaze kaskadni slapovi neobične lepote, koji s okolnom faunom stvaraju prizor vredan divljenja.
Ovu planinu i opštinu Novu Varoš turisti u sve većem broju posećuju i tokom zimskih meseci kada su za ljubitelje snežnih čarolija dostupne ski staze i panoramske žičare. Tokom leta gosti ove planine, takođe, imaju veoma bogatu ponudu, pešačke i biciklističke staze, adrenalinski park, spust niz Uvac tokom Limske regate, ali i plivanje i vožnja kajakom po Zlatarskom jezeru.
Zbog izuzetnih bogatstava Zlatara i opštine Nova Varoš, kako prirodnih tako i kulturno – istorijskih, internet portal Omorika i Bor objaviće serijal tekstova u okviru projekta „Zlatar – planina koja odiše zdravljem i lepotom“, koji će se baviti temama vezanim za turizam, istoriju i kulturu.
foto: wikepedia
