Opština Nova Varoš smeštena na obroncima planine Zlatar u zapadnoj Srbiji. Kroz teritoriju ove opštine prolazi magistralni put Beograd – Bar, a sva 33 naseljena mesta nalaze se na nadmorskoj visini od oko 1000 metara. Jedna od njavećih atrakcija ove zlatiborske opštine, svakako, je planina Zlatar.
Ova čudesno lepa planina smeštena je na obodu Pešterske visoravni i između reka Lima, Mileševke, Bistrice i Uvca. Nalazi se na samo 4 kilometra od Nove Varoši i 35 kilometara od Priboja. Najviši vrh ove planine je Golo brdo sa nadmorskom visinom od 1627 metara.
Razvoj Nove Varoši
Prema zvaničnim podacima, Nova Varoš je nastala sredinom 16. veka kada je Skender-paša prolazeći dolinom planine Zlatar, opijen prirodnim lepotama i mirisom borove šume, naredio da se ovde podigne kasaba. Nedugo zatim na istom mestu niklo je naselje koje je nosilo ime Skender-pašina Palanka, a koje je nakon požara i obnove preimenovano u Jeni Kasaba. Zahvaljujući pogodnom geografskom položaju, Nova Varoš nalazila se na raskrsnici trgovačkih puteva koji su i uslovili da se sama varoš brzo razvija. Od 1776. godine administrativno je bila u sastavu novopazarskog sandžaka. Tokom 19. i 20. veka grad pod Zlatarom više puta bio je meta paljenja, razaranja i osvajanja. Vekovima unazad Nova Varoš stvarala je svoju istoriju, a burna prošlost iza sebe je ostavila brojne spomenike kulture rasute na celoj teritoriji ove zlatiborske opštine.
Vazdušna banja, bogata flora i fauna
Zlatar već decenijama privlači najveći broj turista, a jedan od razloga je upravo taj što ova planina ima čak 285 sunčanih dana u godini. Povoljni klimatski uslovi veoma su pogodna za planinsku vegetaciju, koju čine većim delom šume i pašnjaci. Šume su lišćarsko-četinarske i smrčeve, kao i šume hrasta, breze, javora, bukve i graba. Jedno od bogatstava ove planine jesu i lekovite biljke poput sporiša – poznatiji kao hajdučka trava, kantariona i kamilica. Upravo zbog velikog bogatstva flore, planina Zlatar je proglašena „vazdušnom banjom“.
Što se tiče životinjskog sveta tu su prisutne sitne i krupne divljači, ali glavnu ulogu faune preuzima reliktna vrsta – beloglavi sup.
Planina je takođe poznata po rudnicima mrkog uglja i lignita.
Šta nudi Zlatar?
Ono po čemu je ceo zlatiborski kraj nadaleko poznat je svakako čuveni domaći sir. Pored toga, veliko prirodno bogatstvo u vidu velikih i mirisnih livada, jezera koja okružuju omorika i breza i zdrav planinski vazduh godinama unazad privlači sve veći broj ljubitelja prirode.
Zlatar je poznat i po brojnim rekama i jezerima koji ga okružuju. Krase ga veštačka jezera – Zlatarsko, Uvačko, Radoinjsko koja, iako nastala intervencijom čoveka, po lepoti nimalo ne zaostaju za onim što priroda može da podari.
Nedaleko od Zlatara smešten je kanjon reke Uvac koji naseljava reliktna ptičja vrsta jedinstvena u ovom delu Evrope – beloglavi sup. Zbog interesantnog pejzaža, bistre vode bogate ribom, ali i prelepih meandara, kanjon Uvca podjednako privlači ribolovce, avanturiste i obožavaoce prirode i foto-turizma.
Na ovoj planini je smešten i Zavod za prevenciju, lečenje i rehabilitaciju kardiovaskularnih bolesti i arterijskog krvnog pritiska, okružen borovom i brezovom šumom.
Šta posetiti?
- Prirodni rezervat Uvac – Predstavlja rezervat prirode I kategorije. Pod zaštitiom države je od 1971. godine kao prirodno dobro od izuzetnog značaja.
- Zlatarsko jezero – Poznato još i kao Kokin brod je veštačko jezero koje se nalazi u dolini Uvca. Po veličini je sedmo u Srbiji. Maksimalna dubina iznosi 75 metara.
- Radoinjsko jezero – Ovo jezero je veštačko akumulaciono jezero na reci Uvac. Maksimalna dubina jezera iznosi 30 metara.
- Vidikovac „Molitva“ – Jedan od najlepših vidikovaca u Srbiji. Pešačka staza do uređenog vidikovca takođe pruža prelep pogled okružen meandrima reke Uvac.
- Vidikovac „Zlatar“ – Nalazi se na nekoliko stotina metara od turističke zone Zlatara. Pruža pogled na ceo Zlatar.
- Vidikovac „Savina stolica“ – Nalazi se u selu Debelja, na steni od kamena i drveta. Plan je da se spoji sa pešačkom i biciklističkom stazom.
- Vidikovac „Hodžina stena“ – Nalazi se kod naselja Voćnjak, na 1100 metara nadmorske visine. Sa njega se pruža prelep pogled na Novu Varoš.
- Ušačka i Ledena pećina